BYM452 Doğal Dil İşlemeKurumsal BilgilerAkademik Programlar Bilgisayar MühendisliğiÖğrenciler İçin BilgilerDiploma EkiErasmus BeyanıUlusal Yeterlilikler
Bilgisayar Mühendisliği

Önizleme

Lisans TYYÇ: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey EQF-LLL: 6. Düzey

Course General Introduction Information

Ders Kodu: BYM452
Course Name: Doğal Dil İşleme
Ders Yarıyılı: Güz
Ders Kredileri:
AKTS
6
Öğretim Dili:
Ders Koşulu:
Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: Hayır
Dersin Türü: Bölüm Seçmeli
Dersin Seviyesi:
Lisans TYYÇ:6. Düzey QF-EHEA:1. Düzey EQF-LLL:6. Düzey
Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze
Dersin Koordinatörü: Dr.Öğr.Üyesi KEMAL ÇAĞRI SERDAROĞLU
Dersi Veren(ler): Prof. Dr. Halis Altun
Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı: Doğal dil işleme (NLP) bilgi çağında çok önemli bir teknolojidir. Doğal dil işleme (NLP) alanındaki heyecan verici gelişmeler son zamanlarda ortaya çıkmış ve metin çevirisi, soru cevaplama ve sözlü konuşmalar gibi görevleri yerine getirebilen sistemlere olanak sağlamıştır. Bu ders, öğrencilere çeşitli NLP problemlerini çözmek için kullanılan standart çerçeveler, algoritmalar ve teknikler de dahil olmak üzere NLP hakkında temel bir anlayış sağlamayı amaçlamaktadır. Müfredat, dil modelleme, temsil öğrenme, metin sınıflandırma, dizi etiketleme, sözdizimsel ayrıştırma, makine çevirisi ve soru yanıtlama gibi konuları kapsayacak ve özellikle son derin öğrenme yaklaşımlarına odaklanacaktır. Bu ders sayesinde öğrenciler, NLP kavramları, yöntemleri, algoritmaları, uygulamaları ve NLP için derin öğrenme alanındaki son teknoloji yöntem araştırmalarına kapsamlı bir giriş yapacaklardır.
Dersin İçeriği: Bu ders; Doğal Dil İşlemeye (DDİ) Giriş,Linguistik Temeler, Regular Exp., Metin Normalizasyonu, Düzenleme Mesafesi,N-gram Modeller,Makine Öğrenmesi Temelleri, Metin Sınıflandırma, Naive Bayes ve Lojistik Regresyon,Vektör Anlambilimi ve Yoğun Sözcük Gömüleri,Yapay Sinir Ağları ve Nöral Dil Modelleri,Konuşma Parçaları ve Adlandırılmış Varlıklar için Sıra Etiketleme,Sınav Haftası,RNNs and LSTMs,Dönüştürücüler ve Önceden Eğitilmiş Dil Modelleri, İnce Ayar ve Maskelenmiş Dil Modelleri,Makine Çevirisi, Soru Yanıtlama ve Bilgi Edinme,Sohbet Robotları ve Diyalog Sistemleri, Otomatik Konuşma Tanıma ve Metinden Konuşmaya Dönüşüm,Bağlamdan Bağımsız Dilbilgileri, Oluşum Ayrıştırma, Bağımlılık Ayrıştırma, Cümle Anlamının Mantıksal Gösterimleri,Konu Tekrarı ve Proje Sunumları; konularını içermektedir.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) NLP'de gerçek dünyadaki bir problemi alt problemlere ayırma, temel NLP'yi yürütmek için mevcut doğal dil işleme araçlarını kullanma ve potansiyel çözümleri belirleme.
2) NLP'de makine öğrenimi tekniklerinin ve derin öğrenme modellerinin ana kullanımları hakkında bilgi edinme.
3) Metin temsili, temsil öğrenme teknikleri, metin madenciliği, dil modelleme ve benzerlik tespiti gibi NLP alt problemlerinin üstesinden gelmek için en son yöntemleri açıklamak ve çeşitli doğal dil işleme görevleri ve uygulamaları için yöntemler ve metrikler hakkında bir anlayış kazanmak.

Ders Akış Planı

Hafta Konu Ön Hazırlık
1) Doğal Dil İşlemeye Giriş Ders Kitabı
2) Linguistik Temeler, Regular Exp., Metin Normalizasyonu, Düzenleme Mesafesi Ders Kitabı
3) N-gram Modeller Ders Kitabı
4) Makine Öğrenmesi Temelleri, Metin Sınıflandırma, Naive Bayes ve Lojistik Regresyon Ders Kitabı
5) Vektör Anlambilimi ve Yoğun Sözcük Gömüleri Ders Kitabı
6) Yapay Sinir Ağları ve Nöral Dil Modelleri Ders Kitabı
7) Konuşma Parçaları ve Adlandırılmış Varlıklar için Sıra Etiketleme Ders Kitabı
8) Vize Ders Kitabı
9) RNN ler ve LSTM ler Ders Kitabı
10) Dönüştürücüler ve Önceden Eğitilmiş Dil Modelleri, İnce Ayar ve Maskelenmiş Dil Modelleri Ders Kitabı
11) Makine Çevirisi, Soru Yanıtlama ve Bilgi Edinme Ders Kitabı
12) Sohbet Robotları ve Diyalog Sistemleri, Otomatik Konuşma Tanıma ve Metinden Konuşmaya Dönüşüm Ders Kitabı
13) Bağlamdan Bağımsız Dilbilgileri, Oluşum Ayrıştırma, Bağımlılık Ayrıştırma, Cümle Anlamının Mantıksal Gösterimleri Ders Kitabı
14) Tekrar

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:
Diğer Kaynaklar:

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Orta 3 En Yüksek
       
Dersin Program Kazanımlarına Etkisi Katkı Payı
1) Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanabilme becerisi.
2) Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
3) Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi.
4) Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5) Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.
6) Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
8) Mühendislik uygulamalarının küresel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik gibi öncelikli konular üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık
9) Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinci; mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
10) Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.
11) İstenilen gereksinimleri karşılayacak sistemleri tasarlayabilme
12) Temel bilimleri Bilgisayar Mühendisliği alanında kullanabilme.
13) Tasarımları, deneysel yöntemler ile destekleyerek uygulayabilme
14) Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Ders
Ödev
Proje Hazırlama
Rapor Yazma

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama)
Ödev
Bireysel Proje
Raporlama

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları Aktivite Sayısı Katkı Payı
Ödev 3 % 10
Projeler 1 % 20
Ara Sınavlar 1 % 25
Final 1 % 45
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI % 55
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI % 45
Toplam % 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler Aktivite Sayısı Aktiviteye Hazırlık Aktivitede Harçanan Süre Aktivite Gereksinimi İçin Süre İş Yükü
Ders Saati 13 2 26
Sınıf Dışı Ders Çalışması 14 5 70
Proje 1 20 20
Ödevler 3 20 60
Ara Sınavlar 1 2 2
Juri 1 2 2
Toplam İş Yükü 180